Bu makale, Deniz Matbaası tarafından 1929 ile 1938 yılları arasında yayımlanan Birinci Dünya Savaşı’na ilişkin deniz savaşı anlatılarının Türkçe çevirilerini erek odaklı bir yaklaşımla incelemektedir. Erken Cumhuriyet döneminde yeniden yapılanan Deniz Matbaası, dönemin önemli Batılı yazarları tarafından kaleme alınan deniz savaşı anlatılarının Türkçe çevirilerini yayımlamıştır. Bu çeviriler, Türk çevirmenler tarafından oluşturulan çok sayıda çevre metin ile desteklenmiştir. Çalışma, söz konusu çevre metinleri inceleyerek, Deniz Matbaası’nın yürüttüğü çeviri faaliyetlerine dair dönemsel bir bakış sunmayı amaçlamaktadır. Bütüncesinde sekiz çeviri eser yer alan bu çalışma, erken Cumhuriyet dönemi çeviri pratiklerine ilişkin şu bulguları ortaya koymaktadır: alandaki boşlukları doldurmak amacıyla çeviri yoluyla metin ithalinin gerekliliği, çevirmenlerin ideolojileriyle şekillenen çeşitli çeviri kararları ve çevirmenlerin Batılı yabancı yazarların taraflılıklarını vurgulama çabaları. Bu bulgular ışığında, çalışma, Deniz Matbaası’nın çeviri politikasının genç Cumhuriyet’in ulus inşa sürecindeki kültürel ve siyasi hedefleriyle uyumlu olduğunu savunmaktadır. Sonuç olarak, çalışma, çevre metinlerin çeviribilimdeki önemli rolünü vurgulamakta ve çeviri pratiklerini şekillendiren kültürel, siyasi ve ideolojik boyutlar arasındaki karmaşık etkileşimi ortaya çıkarma işlevlerine ışık tutmaktadır.
This article scrutinizes the Turkish translations of naval battle narratives concerning the First World War, published by Naval Printing (Deniz Matbaası) between 1929 and 1938, from a target-oriented approach. During the early Republican period, Naval Printing underwent restructuring and published Turkish versions of naval battle narratives written by prominent Western authors of the era. These translations were accompanied by numerous peritexts created by Turkish translators. By analyzing these peritexts, the study aims to offer a periodical overview of the translation activities conducted by Naval Printing. The study, which includes eight translated works in its corpus, identifies key findings related to translation practices in the early Republican period: the necessity of importing texts via translation to address gaps in the field, various translation decisions shaped by translators’ ideologies and the translators’ focus on highlighting the biases of Western foreign authors. In light of these findings, the study argues that Naval Printing’s translation policy was aligned with the cultural and political objectives of the young Republic’s nation-building efforts. In conclusion, the study emphasizes the critical role of peritexts in translation studies, shedding light on their function in uncovering the complex interplay of cultural, political, and ideological dimensions that inform translation practices.
